Na podstawie nowelizacji ustawy OZE z 2019 r. przedsiębiorcy uzyskali możliwość uzyskania statusu prosumenta oraz co za tym idzie możliwość rozliczania wyprodukowanej energii elektrycznej na zasadach prosumenckich. Dotychczas przedsiębiorcy posiadający instalacje OZE (w szczególności PV) mieli możliwość rozliczania nadwyżek energii wprowadzonej do sieci sprzedając energię po średniej cenie na rynku hurtowym z wcześniejszego kwartału. Różnica pomiędzy dotychczasowym systemem rozliczeń a rozliczeniem wyprodukowanej energii na zasadach prosumenta może wynosić nawet 200-300 zł na 1 MWh. Stąd tak duże zainteresowanie przedsiębiorców instalacjami PV.
Jednakże jak to często bywa, pomimo hucznych zapowiedzi i ekspresowego wprowadzenia nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii umożliwiającej uzyskanie statusu prosumenta przez przedsiębiorców, okazało się że nie każdy może skorzystać z rozliczenia na zasadach prosumenta. Zgodnie z art. 40 ust. 1a ustawy o odnawialnych źródłach energii by korzystać z możliwości rozliczenia wyprodukowanej energii dla prosumentów (art. 4 ust.1 ustawy o odnawialnych źródłach energii) odbiorca końcowy musi mieć zawartą umowę kompleksową.
Tak więc problem dotyczy odbiorców energii, którzy posiadają rozdzielone umowy sprzedaży i dystrybucji energii i korzystają z niezależnych sprzedawców na zasadzie TPA a nie sprzedawców zobowiązanych. Tacy odbiorcy (którzy nie korzystają z usług sprzedawcy zobowiązanego) muszą więc zawrzeć ze swoim sprzedawcą umowę kompleksową. Tutaj pojawiają się pierwsze schody bo większość tzw. niezależnych sprzedawców odmawia zawierania umów kompleksowych co np. powoduje niemożność odbioru instalacji przez OSD oraz brak możliwości rozliczenia zgodnie z zasadami rozliczeń dla prosumentów.
Tym samym część sprzedawców odmawia również rozliczenia przedsiębiorców na zasadach prosumenckich a w przypadku chęci rozwiązania umowy sprzedaży energii w celu skorzystania z rozliczeń na zasadach prosumenta ze sprzedawcą zobowiązanym, grozi takim przedsiębiorcom karami umownymi za przedterminowe rozwiązanie umowy sprzedaży energii elektrycznej.
W powyższe sytuacji zapytaliśmy Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jakie możliwości mają odbiorcy, którym sprzedawcy energii (inni niż sprzedawcy zobowiązani) odmawiają rozliczeń wyprodukowanej energii zgodnie z zasadami dla prosumentów.
Urząd Regulacji Energetyki wypowiedział się w poniższy sposób.
„Otóż to na sprzedawcy zobowiązanym ciąży obowiązek publicznoprawny obowiązek rozliczania energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci na podstawie zawartej umowy kompleksowej. Natomiast na pozostałych sprzedawcach nie ciąży publicznoprawny obowiązek dokonywania rozliczenia wobec prosumentów przyłączonych do sieci, tym samym mogą oni świadczyć ta usługę dobrowolnie również na podstawie umowy kompleksowej. […]
Zatem, jeżeli nie dojdzie Pan do porozumienia z obecnym sprzedawcą w tym temacie, pozostaje Panu wystąpić na drogę sądową przeciwko temu sprzedawcy, albo zaczekać, aż zawarta z nim umowa wygaśnie i wtedy zawrze Pan umowę kompleksową ze sprzedawcą zobowiązanym który nie będzie mógł odmówić rozliczania ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci. Oczywiście może Pan przyspieszyć ten proces aktualnie obowiązującą umowę. Jednak decydując się na taki krok, powinien Pan liczyć się z żądaniem zapłacenia „kary umownej”, którą dopuszcza przepis art. 4j ust. 3a ustawy – Prawo energetyczne, zgodnie z którym odbiorca końcowy może „powiedzieć umowę zawartą na czas oznaczony, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne dostarcza temu odbiorcy paliwa gazowe lub energię, bez ponoszenia kosztów i odszkodowań innych niż wynikające z treści umowy, składając do przedsiębiorstwa energetycznego pisemne oświadczenie.”
Powyższe stanowisko URE zostało w lutym 2020 r. potwierdzone przez Ministerstwo Rozwoju, które było inicjatorem zmian do ustawy o odnawialnych źródłach energii, które miały umożliwić wszystkim przedsiębiorcom korzystanie z zasad rozliczeń jak dla prosumentów. Ministerstwo Rozwoju wskazało również że rozważane będzie wszczęcie prac legislacyjnych w celu usunięcia tych niedogodności dla „niedoszłych” prosumentów.
Jak widać stanowisko URE po raz kolejny, jak np. w sytuacji sporów powstałych na tle ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (tzw. ustawy prądowej), czy też wprowadzania nieuzasadnionych podwyżek cen energii przez sprzedawców, sprowadza się do przekazania informacji, że odbiorca ma możliwość wystąpienia do sądu powszechnego…
Wydaje się, że obecnie oprócz możliwości wdania się w spór ze sprzedawcą, odbiorcy którzy posiadają lub planują realizację instalacji OZE podlegających pod rozliczenia dla prosumentów, już na etapie zawierania umów sprzedaży energii powinni ustalać wzajemne prawa i obowiązki stron w przypadku chęci realizacji instalacji OZE przez odbiorcę.
