3 listopada 2022 roku Sąd Okręgowy w Katowicach wydał pierwsze w Polsce postanowienie zabezpieczające roszczenie o ustalenie treści stosunku prawnego istniejącego pomiędzy kredytobiorcą, a bankiem, wynikającego z umowy o mieszkaniowy kredyt budowlano – hipoteczny.
Zabezpieczenie roszczenia polega na ustaleniu, że na oprocentowanie kredytu składa się wyłącznie marża banku w wysokości 2,19%, która może ulec zmianie jedynie na zasadach wskazanych w zawartej pomiędzy stronami umowie.
Przyjmując takie ustalenie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania Sąd z kredytu złotówkowego hipotecznego usunął wskaźnik WIBOR powodując tym samym kilkukrotne zmniejszenie raty kredytu.
Zatem kredytobiorca w okresie objętym zabezpieczeniem, zgodnie z treścią postanowienia Sądu będzie spłacał jedynie ratę kapitałową powiększoną o odsetki w wysokości niezmiennej marży. Oznacza to, że rata kredytu będzie niższa niż w chwili zawarcia umowy kredytu.
We wniosku o zabezpieczenie roszczenia kredytobiorca podniósł, że bank nie poinformował konsumenta o ryzyku zmiennej stopy procentowej w szczególności nie przedstawiając regulaminu dotyczącego ustalania wskaźnika referencyjnego WIBOR.
Według orzecznictwa sądów polskich i TSUE bank ma obowiązek udzielić kredytobiorcy informacji na temat tego jakie ponosi ryzyko w związku ze zmiennym oprocentowaniem, a więc o tym, że w przypadku wzrostu stóp procentowych, raty kredytowe również wzrosną. Zatem postępowanie w sprawach dotyczących WIBOR w znacznej mierze sprowadza się do tego, czy klient banku został poinformowany o ryzyku jakie niesie za sobą zmienne oprocentowanie.
Kredytobiorca powołał się też na to, że wadliwy jest sposób ustalania oprocentowania umownego w oparciu o stopę referencyjną WIBOR.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że Sąd Okręgowy wydał postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń, a nie wyrok. Postępowanie zabezpieczające stanowi przyspieszone, odformalizowane postępowanie, w ramach którego wymagane jest nie udowodnienie, lecz uprawdopodobnienie istnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, a zatem zgodnie z art. 243 KPC nie jest konieczne zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym. Sąd rozpatrujący sprawę opiera się na ocenach dokonywanych prima facie. Dlatego należy przyjąć, że roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli na pierwszy rzut oka, tj. bez głębszego wnikania we wszystkie możliwe aspekty faktyczne i prawne sprawy, istnieje szansa – w świetle przytoczonych przez wnioskodawcę twierdzeń faktycznych popartych dowodami lub środkami niebędącymi dowodami w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego – że przysługuje ono uprawnionemu. Odformalizowany charakter uprawdopodobnienia roszczenia skutkuje zatem brakiem konieczności przedstawienia niepodważalnych dowodów. Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2015-06-15, sygn. akt I ACz 1036/15).
Postępowanie zabezpieczające ma tymczasowy, a więc reguluje sytuację prawną stron jedynie do czasu wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, jednak jego treść może świadczyć o przychylności Sądu wobec roszczeń powoda.
Co istotne, postanowienie zabezpieczające wydane przez Sąd Okręgowy jest natychmiast wykonalne, zatem bank ma obowiązek natychmiast zastosować się do jego treści poprzez przyjęcie obniżonego oprocentowania.
Judyta Garwacka-Polisiak, adwokat, Kancelaria Raczyński Skalski & Partners
