CZWARTEK Z ENERGIĄ – ZMIANY W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE SZCZEGÓŁOWYCH WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO

Czym jest rozporządzenie systemowe? 

Rozporządzenie systemowe to popularne określenie na rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 22 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Rozporządzenie jest wydane na podstawie art. 9 ust. 3 i 4 ustawy – Prawo energetyczne , a jego celem jest doprecyzowanie szeregu zagadnień, które w sposób ogólny są uregulowane w przepisach ustawy prawo energetyczne, a jednocześnie mają istotne znaczenie dla działania systemu elektroenergetycznego. 

Obecnie obowiązujące rozporządzenie systemowe weszło w życie 13 maja 2023 r. Mając na uwadze fakt, że poprzednie rozporządzenie obowiązywało niemal równe 16 lat, mamy zatem do czynienia z dość nowym aktem prawnym. 

Zakresem swojej regulacji rozporządzenie systemowe obejmuje między innymi:

1. zasady prowadzenia obrotu energią elektryczną, 
2. określenie grup podmiotów w odniesieniu do przyłączania do sieci elektroenergetycznej, 
3. warunki świadczenia usług dystrybucyjnych, przesyłowych oraz zasad prowadzenia ruchu sieciowego i eksploatacji, 
4. zasady bilansowania handlowego, 
5. zasady zarządzania ograniczeniami systemowymi, 
6. określenie parametrów jakościowych energii elektrycznej oraz sposoby załatwienia reklamacji, 
7. zasady współpracy między użytkownikami systemu elektroenergetycznego, przede wszystkim operatorami systemów i innymi przedsiębiorstwami energetycznymi.

Zmiany w rozporządzeniu systemowym w świetle ostatniej nowelizacji prawa energetycznego

W związku z ostatnią obszerną nowelizacją przepisów ustawy Prawo Energetyczne  powstała konieczność aktualizacji przepisów rozporządzenia systemowego. Zmiany można podzielić na dwie grupy:

1. nowe przepisy, których konieczność włączenia do rozporządzenia wynika z pojawienia się nowych instrumentów i regulacji, 
2. istniejące przepisy, które powinny zostać dostosowane do wprowadzonych zmian oraz nowych kierunków kształtowania się systemu elektroenergetycznego. 

Do pierwszej grupy zaliczają się regulacje o:

1. usługach systemowych i usłudze elastyczności, 
2. redysponowaniu, 

W drugiej grupie znajdą się przepisy o:

1. bilansowaniu handlowym, 
2. zasadach współpracy między operatorami systemów i przedsiębiorstwami energetycznymi, 
3. warunkach świadczenia usług dystrybucji i przesyłu, oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji sieci, 

Warto podkreślić, że poza konkretnymi zmianami, które zostały zostały wskazane w art. 9 ust. 4 ustawy Prawo Energetyczne, nowelizacja przyniosła dość istotne uzupełnienie do treści art. 9 ust. 3 ustawy Prawo Energetyczne. Jego dotychczasowe brzmienie: “Minister właściwy do spraw energii określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, biorąc pod uwagę: bezpieczeństwo i niezawodne funkcjonowanie tego systemu, równoprawne traktowanie użytkowników systemu elektroenergetycznego, wymagania w zakresie ochrony środowiska oraz budowy i eksploatacji urządzeń, instalacji lub sieci określone w odrębnych przepisach” zostało rozszerzone o interesujący dodatek: “a także zachęty do równoważenia ilości energii elektrycznej wynikającej z umów sprzedaży energii elektrycznej w zakresie energii elektrycznej dostarczonej lub pobranej oraz do zbilansowania ilości energii elektrycznej rzeczywiście dostarczanej lub pobieranej z wielkościami wynikającymi z tych umów.”.

Skutki i zakres zmian

Dużym wyzwaniem może okazać się wprowadzenie do rozporządzenia systemowego całkowicie nowych regulacji dotyczących usług systemowych i usługi elastyczności. Według nowelizacji rozporządzenie zostanie w tym zakresie uzupełnione o:

1. zakres, warunki i sposób wykorzystania usług elastyczności przez operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego;
2. sposób grupowania zasobów wykorzystywanych na potrzeby usług elastyczności;
3. katalog usług systemowych niedotyczących częstotliwości;
4. specyfikację znormalizowanych produktów rynkowych na potrzeby świadczenia usług elastyczności;
5. warunki współpracy między operatorami systemów elektroenergetycznych, w tym z innymi przedsiębiorstwami energetycznymi, w zakresie wykorzystywania usług elastyczności;

Zakres zmian jest obszerny, a przygotowanie odpowiednich regulacji z pewnością będzie wymagało przeprowadzenia gruntownych konsultacji z operatorami systemów elektroenergetycznych w zakresie ich oczekiwań, potrzeb i możliwości. Warto w tym miejscu podkreślić, że operatorzy będą musieli mocno pochylić się nad tematyką usług systemowych oraz usług elastyczności, wprowadzając odpowiednie postanowienia do instrukcji ruchu i eksploatacji sieci im podległych (art. 9g ust. 4 ustawy Prawo Energetyczne). Więcej na temat usługi elastyczności można przeczytać w  https://rsplegal.pl/czwartek-z-energia-usluga-elastycznosci-w-swietle-nowelizacji-ustawy-prawo-energetyczne/

Mniejszym wyzwaniem powinny być nowe przepisy dotyczące redysponowania. Pewna praktyka w tym zakresie została już przyjęta, a regulacje źródłowe zostały przyjęte nie tylko w ustawie Prawo Energetyczne, ale również w unijnym rozporządzeniu 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej.

Ponadto, zmianom mają ulec już obowiązujące regulacje w zakresie bilansowania handlowego, warunków współpracy między operatorami systemów i innymi przedsiębiorstwami energetycznymi, a także zasady świadczenia usług dystrybucyjnych i przesyłowych oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji sieci. We wszystkich tych kwestiach znany jest ogólny kierunek zmian – dostosowanie regulacji do nowych instrumentów systemowych oraz redefinicja praw i obowiązków uczestników rynku energii, dostosowana do nowych wyzwań. 

Szczególną uwagę przykuwa uzupełnienie treści art. 9 ust. 3 ustawy Prawo Energetyczne, którego zasadniczym celem jest otwarcie regulacji rozporządzenia systemowego na potrzebę większej dbałości o należyte planowanie zapotrzebowania na energię elektryczną. Jest to istotna nowość, która w pewnym sensie stanowi dowód na podążanie przez ustawodawcę za zmianami całego systemu. W związku ze stale rosnącym udziałem instalacji OZE w miksie energetycznym okazuje się, że o wiele więcej wysiłku należy włożyć w prawidłowe bilansowanie sieci. Nowelizacja art. 9 ust. 3 ustawy Prawo Energetyczne uderza więc do źródła potencjalnego problemu, czyli do prawidłowego określania zapotrzebowania na energię elektryczną przez odbiorców, co pozwala na bardziej precyzyjne planowanie działania całego systemu. Takie rozwiązanie idzie w parze z innymi instrumentami wspierającymi równoważenie systemu, takimi jak usługi elastyczności, agregacja czy usługi systemowe.