Aktualności

Czwartek z energią: Magazyny energii a rynek mocy

kancelaria prawo energetyczne Adam Madejski radca prawny, Senior Associate
15 maja 2024
Czwartek z energią: Magazyny energii a rynek mocy

Według dostępnych danych moc zainstalowana magazynów energii elektrycznej będzie sukcesywnie wzrastać. Wykorzystanie tych obiektów będzie możliwe nie tylko zabezpieczenia nadwyżek energii elektrycznej, ale także w celu natychmiastowego uzupełnienia brakujących ilości energii w sytuacjach niezbilansowania systemu. 

Dzięki rozwijającemu się rynkowi mocy magazyny energii mogą zarówno zabezpieczyć dla siebie istotne źródło dochodów, jak i wnieść udział do bilansowania systemu elektroenergetycznego. Zainteresowanie inwestycjami w tym zakresie rośnie, jednak warto zwrócić uwagę na szereg ograniczeń, które występują w odniesieniu do uczestnictwa w rynku mocy. Co prawda dotyczą one wszystkich technologii, jednak dla magazynów energii mają one szczególne znaczenie, ponieważ istotne limitują możliwości transakcyjne, do których przyzwyczaił nas rynek OZE. 

1. Udział w aukcji a plany inwestycyjne

 

Jeśli przyszły właściciel magazynu energii rozważa udział w aukcji mocy, powinien starannie przygotować się do takiego kroku. Nie tylko ze względów organizacyjnych – aukcje są przeprowadzane co roku – ale przede wszystkim inwestycyjnych. Udział w aukcji jest co do zasady uzależniony od dwuetapowej certyfikacji. Każda jednostka rynku mocy (czyli taka, która może brać udział w jego funkcjonowaniu, zarówno w redukcji jak i obowiązku mocowym) podlega w pierwszej kolejności certyfikacji ogólnej, która w przypadku pozytywnego przebiegu skutkuje wpisem do rejestru rynku mocy (art. 12 ustawy o rynku mocy). Następnie konieczne jest przeprowadzenie certyfikacji do aukcji głównej lub dodatkowej, która stanowi ostateczną kwalifikację jednostki rynku mocy do udziału w aukcji na dany rok dostaw (art. 15 ustawy o rynku mocy). 

Proces certyfikacji a także organizacja aukcji powodują, że plany inwestycyjne powinny być dostatecznie sprecyzowane. Informacje i dane o jednostce są umieszczane w rejestrze, a późniejsza modyfikacja parametrów może okazać się kłopotliwa w świetle wymogów, jakie są stawiane dostawcom mocy na etapie realizacji nowobudowanych inwestycji. Trzeba podkreślić bowiem, że w przypadku jednostek, które dopiero mają powstać, niezbędne jest uzyskanie także certyfikatu warunkowego, który z kolei wymaga wniesienia zabezpieczenia przez dostawcę mocy (art. 50 ust. 1 ustawy o rynku mocy). Możliwe jest co prawda zwolnienie z tego obowiązku, jednak wyłącznie dla podmiotów, które posiadają odpowiedni rating finansowy (co najmniej BBB- albo Baa3 – § 7 rozporządzenia Ministra Energii w sprawie zabezpieczenia finansowego wnoszonego przez dostawców mocy oraz uczestników aukcji wstępnych). 

Dostawca mocy, w przypadku wygrania aukcji, jest również zobowiązany do wykazania, w ciągu pierwszych 24 miesięcy od ogłoszenia ostatecznych wyników aukcji, poniesienia nakładów na realizację inwestycji w wysokości co najmniej 10% kwoty wymaganych nakładów inwestycyjnych, a także zawarcia umów wykonawczych (art. 52 ustawy o rynku mocy).  

2. Umowa mocowa

Wygranie aukcji rynku mocy skutkuje zawarciem tzw. umowy mocowej z mocy prawa, na czas oznaczony, pomiędzy dostawcą mocy, PSE S.A. jako operatorem rynku mocy oraz Zarządcą Rozliczeń S.A. jako operatorem rozliczeń (art. 44 ustawy o rynku mocy). Umowa jest zawierana w formie elektronicznej pod rygorem nieważności (art. 45 ustawy o rynku mocy). Umowa jest nienegocjowalna a jej wzór stanowi załącznik do regulaminu rynku mocy. Wszelkie zmiany w jej treści są wprowadzane przez zmianę regulaminu. 

Specyfika umowy mocowej polega na tym, że zakres regulacji praw i obowiązków stron jest w znacznej mierze przeniesiony do treści regulaminu rynku mocy, który razem z ustawą i umową mocową tworzą całościowe ramy dla stosunku prawnego między dostawcą mocy a operatorem rynku i operatorem rozliczeń. Nie jest możliwe przeniesienie praw i obowiązków z umowy mocowej, za wyjątkiem dwóch sytuacji opisanych w punkcie 3 poniżej. Jest to istotne ograniczenie, podyktowane jednak koniecznością ochrony rynku jako narzędzia kluczowego dla równoważenia potrzeb systemu. Zmiany podmiotowe mogłyby negatywnie wpłynąć na realizację obowiązku mocowego, co z kolei mogłoby przynieść katastrofalne skutki dla systemu elektroenergetycznego. 

3. Ograniczenia w zakresie zbycia projektu lub instalacji

Istotną cechą rynku mocy jest to, że dostawca mocy jest co do zasady zobowiązany do uczestnictwa w systemie przez cały okres, na jaki wygrał aukcję. W przypadku magazynów energii jest to ważna informacja, ponieważ szacując finansowe aspekty działalności jednostki oraz zwrotu inwestycji trzeba wziąć pod uwagę, że nie jest możliwe szybkie zbycie projektu, a tym bardziej wycofanie się z rynku mocy. 

Zmiany podmiotowe są dopuszczalne jedynie w dwóch przypadkach:

    1. w ramach tzw. wtórnego rynku mocy, czyli między dostawcami mocy, którzy wygrali aukcje na ten sam rok dostaw, albo
    2. w ramach przekształceń podmiotowych na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych. 

Nie jest możliwe przeniesienie uprawnień do uczestnictwa w rynku mocy na podstawie umowy przeniesienia praw i obowiązków czy nawet w ramach sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. 

W ramach wtórnego rynku mocy podmioty, które są uczestnikami rynku mocy, mogą dokonywać transakcji w zakresie przyszłych obowiązków mocowych, a także w zakresie niewykonanego obowiązku w sytuacji, gdy powinien on być wykonany. Strony transakcji same wybierają formę, w jakiej dojdzie do realizacji umowy, jednak jest ona skuteczna dopiero po jej zarejestrowaniu w rejestrze rynku mocy, a operator nie złożył wobec niej sprzeciwu (art. 49 ust. 1 ustawy o rynku mocy). 

Jeśli chodzi o przeniesienie własności jednostki jako całości, przy zachowaniu uprawnień do uczestnictwa na rynku mocy, możliwe jest to wyłącznie na podstawie przekształcenia dokonanego w oparciu o przepisu kodeksu spółek handlowych. W takiej sytuacji konieczne jest:

    1. wydzielenie jednostki do nowej spółki prawa handlowego, 
    2. połączenie ze spółką nabywcy, np. powołaną w tym celu spółką celową. 

 

Dokonane w ten sposób przekształcenie wymaga zgłoszenia zmian w rejestrze rynku mocy. Zgłoszenie jest weryfikowane przez operatora rynku mocy pod kątem zgodności i kompletności. 

Powyższe ograniczenia istotnie wpływają na możliwość zarządzania magazynami energii z zamiarem ich późniejszego zbycia, ponieważ uczestnictwo w rynku mocy z jednej strony stanowi źródło dochodu, jednak “wiąże” dostawcę mocy przez okres trwania obowiązku mocowego. Jest to zatem istotne odstępstwo rynkowe od popularnych w branży OZE przejęć instalacji wytwórczych, zarówno projektów planowanych, realizowanych jak i już istniejących. Każdy inwestor zastanawiając się nad nabyciem czy budową magazynu energii powinien dokładnie zweryfikować, czy uczestnictwo w rynku mocy nie stanie się ograniczeniem planów biznesowych. 

Powiązane

Czwartek z energią: Magazyny energii a rynek mocy
15 maja 2024

Według dostępnych danych moc zainstalowana magazynów energii elektrycznej będzie sukcesywnie wzrastać. Wykorzystanie tych obiektów będzie…

kancelaria prawo energetyczne Adam Madejski radca prawny, Senior Associate
Chcesz otrzymywać aktualności na bieżąco?
Zapisz się do Newslettera

    Wybierz listę

    Chcę być informowany e-mailowo informacjach ze strony Raczyński Skalski & Partners Kancelaria Radców Prawnych Spółka Partnerska z siedzibą w Warszawie na podany przeze mnie adres e-mail. Czytaj dalej

    Ta witryna jest chroniona przez reCAPTCHA i obowiązuje Polityka prywatności i Warunki korzystania z usługi Google.