O rozbieżnościach orzecznictwa w świetle obowiązku informacyjnego przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą – komentarz do Informacji Prezesa URE nr 29/2017

Tytułem wstępu należy wskazać, że w ostatnich latach sporo wątpliwości budzi konieczność wypełniania przez przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą które posiadają zwolnienie z obowiązku magazynowania gazu ziemnego, obowiązku wyrażonego w art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1899, z późn. zm.) zwanej dalej „ustawą o zapasach”.

Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach (w obecnym brzmieniu) przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą do dnia 15 maja każdego roku przekazuje ministrowi właściwemu do spraw energii oraz Prezesowi URE informacje o działaniach podjętych w okresie od dnia 1 kwietnia poprzedniego roku do dnia 31 marca danego roku, w celu zapewnienia bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz realizacji obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego.

Dodatkowo ustawą z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1165 oraz 1986), zwaną dalej „ustawą z 22 lipca 2016 r.” krąg podmiotów zobowiązanych do składania ww. informacji został poszerzony o podmioty dokonujące przywozu gazu ziemnego. Zgodnie z Informacją Prezesa URE nr 29/2017 są to podmioty które sprowadzają gaz ziemny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu na cele inne niż obrót tym gazem; podmiotami dokonującymi przywozu gazu ziemnego są przykładowo odbiorcy dokonujący przywozu gazu ziemnego na własny użytek, przedsiębiorstwa wykonujące działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego, które sprowadzają gaz na cele bilansowania, zasilania tłoczni, uzupełnienia strat sieciowych,

Zakres informacji składanej na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach obejmuje wszelkiego rodzaju informacje o działaniach przedsiębiorstwa lub podmiotu zobowiązanego, w szczególności informacje o uzyskaniu zwolnienia z obowiązku utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu ziemnego, informacje o ustaleniu wysokości zapasów obowiązkowych, informacje w zakresie wypełniania obowiązków sprawozdawczych czy też zaraportowanie o przyjęciu lub aktualizacji procedur awaryjnych o których mowa w art. 49 ustawy o zapasach i ich uzgodnienie z Gaz System SA.

Należy wskazać, że zakres przedmiotowy obowiązku informacyjnego określonego w art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach co do zasady nie budził oraz nie budzi wątpliwości wśród przedsiębiorców. Uzasadnione wątpliwości pojawiały się jednak co do zakresu podmiotowego obowiązku, a mianowicie mówiąc najprościej czy obowiązek informacyjny dotyczy wszystkich przedsiębiorców posiadających koncesje OGZ czy tez tylko tych przedsiębiorców, którzy faktycznie wykonują działalność w zakresie przywozu gazu ziemnego lub obroty gazem ziemnym z zagranicą.

Prezes URE od lat przyjmuje stanowisko^[1], że każdy przedsiębiorca posiadający koncesję OGZ niezależnie czy rozpoczął faktyczną działalność w zakresie przywozu/obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz niezależnie czy uzyskał zwolnienie z obowiązku magazynowania jest zobowiązany do wypełnienia obowiązku określonego w art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach. Stanowisko to potwierdzone jest również w obecnej Informacji Prezesa URE nr 29/2017 z dnia 19 kwietnia 2017 r. ^[2]

„posiadanie przez dane koncesjonowane przedsiębiorstwo, na mocy decyzji Ministra Energii (dawniej: Ministra Gospodarki), zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego nie oznacza braku konieczności realizacji obowiązku informacyjnego, określonego w art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach”

Co ciekawe w orzecznictwie sądów istnieje rozbieżność w zakresie akceptacji ww. interpretacji Prezesa URE i stosowania art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach. W szczególności w zakresie kwestii czy każdy przedsiębiorca niezależnie czy rozpoczął faktyczną działalność w zakresie przywozu/obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz niezależnie czy uzyskał zwolnienie z obowiązku magazynowania jest zobowiązany do wypełnienia obowiązku określonego w art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach.

Linia orzecznictwa z ostatnich trzech lat prezentuje dwa, sprzeczne ze sobą sposoby interpretacji art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach.

Przykładowo – Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 11 maja 2015 r. (Sygn. akt XVII AmE 69/14), uchylił nałożoną na przedsiębiorstwo energetyczne karę pieniężną, za niewykonanie obowiązku z art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach zaznaczając przy tym, że:

„Należy bowiem mieć na względzie, że skutkiem uzyskanie w drodze decyzji zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego wywołuje ten skutek, że przedsiębiorstwo nie posiada zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, tworzone zaś zapasy o charakterze nieobowiązkowym nie są objęte obowiązkiem informacyjnym”.

„W związku z powyższym, za zasadny należało uznać zarzut naruszenia art.63 ust. 1 pkt 6 ustawy o zapasach wobec błędnej wykładni art. 27 ust. 2 w zw. z art.27 ust. 1 i 24 ust. 5 tej ustawy.

Natomiast ten sam Sąd w wyroku z dnia 18 listopada 2015 r. (Sygn. XVII AmE 90/14) prezentuje przeciwne stanowisko i potwierdza stanowisko Prezesa URE:

„Jednakże zwolnienie z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego nie zwalnia z obowiązku informacyjnego wobec Ministra Gospodarki i Prezesa URE. Obowiązek opisany w art. 27 ust 2 ustawy o zapasach dotyczy informacji o realizacji obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych. Na osobie kierującej działalnością przedsiębiorstwa energetycznego ciąży więc obowiązek sprawozdawczy w zakresie w jakim dotyczy on informacji o realizacji obowiązku utrzymywania zapasów obowiązków, nawet gdy treść tej informacji sprowadza się do wzmianki o zwolnieniu z obowiązku.”

Jak widać w obrębie tego samego sądu istnieje rozbieżność orzecznicza a należy zaznaczyć, że ewentualne niezłożenie informacji o której mowa w art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach zagrożone jest kara pieniężną. Na podstawie art. 63 ust. 1 pkt 6 ustawy o zapasach , w przypadku gdy osoba kierującą działalnością przedsiębiorstwa nie przedstawi, w wyznaczonym terminie, informacji, o których mowa w art. 27 , albo przedstawi w tej informacji dane nieprawdziwe podlega karze pieniężnej. Kara wymierzana jest w wysokości od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku. W wyżej wymienionej sprawie wymierzone kary wyniosły po 7576 zł dla każdego z członków zarządu odpowiedzialnych za naruszenia.

Podsumowanie

W obliczu braku jednolitego stanowiska sądów w sprawie obowiązku informacyjnego, w celu uniknięcia sporu z URE wydaje się że złożenie informacji na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o zapasach w terminie do 15 maja 2017 r. będzie najefektywniejszym rozwiązaniem dla podmiotów zobowiązanych.