Czwartek z energią – Zmiany w wydawaniu gwarancji pochodzenia

Nowelizacja przepisów ustawy o odnawialnych źródłach energii w zakresie gwarancji pochodzenia stała się faktem – od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe zasady wydawania i obrotu gwarancjami pochodzenia, które w obecnie mogą być wydawane nie tylko dla energii elektrycznej, lecz również dla innych nośników energii, takich jak: biogaz, biometan, ciepło i chłód czy wodór odnawialny. 

Tak istotna zmiana przepisów prawa wpłynęła także na proces ubiegania się o uzyskanie gwarancji pochodzenia przez wytwórców energii w odnawialnych źródłach. W dzisiejszym wpisie przybliżam proces jak krok po kroku wystąpić o wydanie gwarancji pochodzenia oraz jak uniknąć najczęstszych błędów, które mogą powodować negatywne skutki dla wytwórcy, z utratą prawa do uzyskania gwarancji pochodzenia włącznie. 

Nowy wzór wniosku o wydanie gwarancji pochodzenia 

Istotnej zmianie uległ wzór wniosku o wydanie gwarancji pochodzenia opracowany przez Urząd Regulacji Energetyki. W związku z rozszerzeniem katalogu nośników energii objętych systemem gwarancji pochodzenia oraz wprowadzeniem instytucji jednostki akredytowanej konieczne było wprowadzenie niezbędnych zmian. 

Modyfikacji nie uległy ogólne zasady występowania o gwarancje pochodzenia – wytwórca składa wniosek do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, ale za pośrednictwem właściwego operatora systemu dystrybucyjnego/przesyłowego albo do jednostki akredytowanej (art. 121 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii, dalej jako “ustawa OZE”). Wniosek jest wówczas badany pod kątem zgodności podanych danych pomiarowych, ponieważ rozstrzygające w tym zakresie są dane posiadane przez operatora albo ustalone przez jednostkę akredytowaną (art. 121 ust. 5 ustawy OZE). 

Należy pamiętać, że uprawnienie do wystąpienia o wydanie gwarancji pochodzenia jest ograniczone czasowo w następujących ramach:

1. wniosek należy złożyć w terminie 30 dni od zakończenia okresu objętego wnioskiem (art. 121 ust. 2 ustawy OZE), 
2. wniosek może dotyczyć wyłącznie okresów miesięcznych (art. 121 ust. 3 pkt 4 ustawy OZE),
3. jednym wnioskiem można objąć okres maksymalnie do 6 następujących po sobie miesięcy (art. 121 ust. 3 pkt 4 ustawy OZE). 

Ilość energii objęta wnioskiem powinna być podana z dokładnością do jednej megawatogodziny zaokrąglonej w dół. Wniosek zweryfikowany przez operatora systemu albo jednostkę akredytowaną jest przekazywany do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, który ma 30 dni na jego rozpatrzenie, przy czym termin ten jest liczony od otrzymania kompletnego wniosku (art. 122 ust. 2  ustawy OZE). W tym czasie, w przypadku stwierdzenia braków, wzywa wytwórcę do ich uzupełnienia pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania (art. 122 ust. 1 ustawy OZE). 

Nowością jest wzór wniosku o wydanie gwarancji pochodzenia opublikowany przez URE w dniu 29 grudnia 2023 r., a który jest dostępny pod adresem https://www.ure.gov.pl/pl/oze/gwarancje-pochodzenia/11543,Odnawialne-zrodla-energii-od-1-stycznia-2024-r-wnioski-o-wydanie-gwarancji-pocho.html 

Nowymi elementami są:

1. rozszerzenie katalogu nośników i rodzajów energii, zgodnie z nową definicją gwarancji pochodzenia, przyjętą w art. 120 ust. 1 ustawy OZE,
2. uwzględnienie jednostki akredytowanej jako podmiotu uprawnionego do weryfikacji poprawności danych podanych przez wytwórcę we wniosku, zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy OZE,
3. usunięcie informacji o szacunkowej wartości emisji gazów cieplarnianych, która zgodnie z nową definicją gwarancji pochodzenia nie jest już informacją potwierdzaną w drodze wydania gwarancji pochodzenia.
4. wprowadzenie informacji o indywidualnym numerze idenfytikacyjnym instalacji generowanym przez internetową platformę aukcyjną – informacja jest podawana jedynie wówczas, gdy instalacja posiada taki numer.

Zmiany w procedurze uzyskiwania gwarancji pochodzenia

Nowelizacja przepisów ustawy OZE wprowadziła dość szeroki zakres zmian, z których najważniejsze to:

1. wydłużenie okresu, w którym gwarancje pochodzenia mogą zostać umorzone – z 12 do 18 miesięcy. Warto przy tym pamiętać, że okres ważności gwarancji nie uległ zmianie i nadal wynosi 12 miesięcy. Oznacza to, że obrót gwarancjami pochodzenia jest możliwy tylko w okresie 12 miesięcy, ale umorzenia można dokonać w okresie o 6 miesięcy dłuższym. Wszystkie podane okresy należy liczyć od daty zakończenia wytwarzania energii objętej gwarancjami pochodzenia, a nie od momentu wydania tych gwarancji. Nie umorzenie gwarancji pochodzenia w ustawowym terminie powoduje ich wygaśnięcie i tym samym utratę ważności (art. 122 ust. 3 – 4 ustawy OZE). 
2. w przypadku, gdy energia wytworzona w instalacji OZE została następnie użyta do wytworzenia innego rodzaju energii (np. wodoru odnawialnego) w ramach tzw. konwersji energetycznej, wówczas ilość takiej energii jest uwzględniania w gwarancjach pochodzenia, które są niezwłocznie umarzane w momencie wystąpienia przez wytwórcę o gwarancje pochodzenia dla nowego nośnika albo rodzaju energii (art. 120 ust. 7 i 8 ustawy OZE).
3. gwarancje pochodzenia wydane w innym państwie Unii Europejskiej, Wspólnoty Energetycznej, EOG albo w Konfederacji Szwajcarskiej mogą zostać uznane w Polsce i wprowadzone do Rejestru Gwarancji Pochodzenia prowadzonego przez Towarową Giełdę Energii  tylko wówczas, gdy ich uznania dokona Prezes URE po złożeniu przez posiadacza wniosku o treści zgodnej z wymogami zawartymi w przepisach ustawy OZE (art. 124 ust. 10 ustawy OZE). 
4. Proces umarzania gwarancji pochodzenia uległ większej formalizacji – we wniosku o umorzenie podaje się dane podmiotu (nazwa, adres, forma prawna, charakter odbiorcy – przedsiębiorstwo energetyczne albo odbiorca końcowy), na rzecz którego następuje umorzenie, a także przyczynę umorzenia (w ramach konwersji energetycznej albo nie) (art. 124 ust. 4 – 6 ustawy OZE). 

Podsumowanie

Nowelizacja przepisów ustawy OZE przyniosła dość szeroką gamę zmian. Ponieważ znaczenie gwarancji pochodzenia oraz ich wartość stale rosną, każdy wytwórca powinien pamiętać o spełnieniu wymogów prawnych koniecznych do uzyskania gwarancji pochodzenia. Praktyka wskazuje, że najczęściej gwarancje pochodzenia są wydawane dla okresów kwartalnych i dłuższych, dlatego ewentualne nie uzyskanie gwarancji pochodzenia przez wytwórcę może mieć bardzo bolesne skutki – począwszy od utraty zarobku ze sprzedaży po powstanie odpowiedzialności kontraktowej wobec odbiorców końcowych lub innych podmiotów, z którymi wytwórca zawarł umowę sprzedaży lub umorzenia gwarancji pochodzenia.