Aktualności

Czwartek z energią: Reforma systemu zapasów gazu ziemnego

kancelaria prawo energetyczne Adam Madejski radca prawny, Senior Associate
29 stycznia 2025
Czwartek z energią: Reforma systemu zapasów gazu ziemnego

Trwają prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (“ustawa o zapasach”). Za koniecznością zmian stoi stanowisko Komisji Europejskiej z 23 stycznia 2020 r. (C 2020 396), zgodnie z którym obecne przepisy regulujące system zapasów obowiązkowych gazu ziemnego w zakresie wymogów nałożonych na importerów i handlowców magazynujących gaz ziemny poza terytorium Polski są niezgodne z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dotyczącego środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 994/2010.  

Prace nad nowelizacją trwają od dłuższego czasu, a obecnie projekt jest poddawany procedurze opiniowania (https://legislacja.gov.pl/projekt/12392210/katalog/13098784#13098784). Pewne jest, że system utrzymywania zapasów gazu ziemnego czeka istotna reforma.  

1. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych w nowej roli 

Dotychczasowy model utrzymywania tzw. zapasów obowiązkowych gazu ziemnego spoczywa na uczestnikach rynku – importerach oraz przedsiębiorcach prowadzących obrót gazem ziemnym z zagranicą (art. 24 ust. 1 ustawy o zapasach). Zapasy te mogą być uruchomione na wypadek wystąpienia określonego w ustawie zdarzenia powodującego ryzyko zakłócenia dostaw albo niedoboru gazu ziemnego. 

Zgodnie z nowelizacją obowiązek w zakresie utworzenia zapasów strategicznych gazu ziemnego przejdzie na Rządową Agencję Rezerw Strategicznych (“RARS”, “Agencja”). Znikną tym samym art. 24a i 24b, a także część art. 24 ustawy o zapasach, które zawierają uszczegółowienie obowiązków podmiotów dotychczas zobowiązanych do tworzenia zapasów gazu ziemnego.  

Tworzenie zapasów przez RARS ma być możliwe za pośrednictwem kilku źródeł: giełd towarowych i rynków regulowanych krajów należących EOG, a także w trybie przetargów, aukcji i zamówień publicznych (projektowany art. 25a ustawy o zapasach). 

Agencja będzie mogła magazynować gaz w instalacjach krajowych i zagranicznych, pod warunkiem możliwości dostarczenia całości zapasów do systemu przesyłowego w ciągu 50 dni. RARS będzie też mieć możliwość prowadzenia obrotu gazem ziemnym w celu uzupełniania zapasów lub ich redukcji (projektowany art. 25b ustawy o zapasach). Oparcie modelu uzupełniania i redukcji zapasów strategicznych na rynkach regulowanych i giełdach towarowych pozwoli na urealnienie cen nabywania gazu ziemnego. Zapasy strategiczne będą stanowić własność Skarbu Państwa (projektowany art. 25d ust. 1 ustawy o zapasach), a dysponentem zapasów będzie minister właściwy do spraw gospodarki surowcami energetycznymi (projektowany art. 26 ust. 1 ustawy o zapasach). 

Środki niezbędne na stworzenie i utrzymanie zapasów strategicznych Agencja będzie pozyskiwać z tzw. opłaty gazowej, uiszczanej przez przedsiębiorstwa zobowiązane, do których należeć mają:  

    1. operatorzy systemu gazowego,  
    2. operatorzy systemu skraplania gazu ziemnego,  
    3. operatorzy systemu magazynowania.  
    4. zleceniodawcy usługi przesyłania gazu ziemnego, na rzecz którego gaz ziemny jest transportowany z systemu przesyłowego gazowego wysokometanowego do systemu dystrybucyjnego gazowego lub który odbiera gaz ziemny w punkcie wyjścia z systemu przesyłowego gazowego wysokometanowego do odbiorcy końcowego (definicja w projektowanym art. 2 pkt 32 ustawy o zapasach). 

Stawkę opłaty gazowej ma określić minister właściwy do sprawy gospodarki surowcami energetycznymi, przy uwzględnieniu planowanych kosztów, jakie poniesie Agencja w celu realizacji obowiązku utrzymania zapasów strategicznych (projektowany art. 25d ust. 4 ustawy o zapasach). Opłata będzie wnoszona w cyklach miesięcznych. 

Do 31 maja 2025 r. RARS będzie mieć obowiązek powiadomienia podmiotów, które obecnie utrzymują zapasy gazu ziemnego o zamiarze nabycia tych zapasów, a tym samym zaliczenia ich na poczet zapasów strategicznych już pod egidą nowego systemu stworzonego na mocy nowelizacji. Zawieranie umów na przeniesienie własności zapasów ma trwać do 30 września 2025 r.  

 

2. Pozostałe zmiany 

W pozostałym zakresie na uwagę zasługują następujące zmiany proponowane w noweli: 

    1. Nowe definicje odbiorców chronionych: 
  • Definicja odbiorcy chronionego oraz odbiorcy chronionego w ramach solidarnego wsparcia. 
  • Katalog odbiorców chronionych w ramach obu definicji obejmuje m.in. gospodarstwa domowe, mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, podmioty świadczące podstawowe usługi społeczne (np. placówki oświatowe, medyczne) oraz dostawców ciepła dla tych grup.

2. Zmiany w procedurach na wypadek sytuacji kryzysowych: 

  • Określona ustawą ilość zapasów strategicznych (12,301 TWh), będzie mogła zostać zwiększona mocą decyzji ministra właściwego do spraw gospodarki surowcami energetycznymi.  
  • Operatorzy systemów gazowych uzyskają możliwość uruchamiania zapasów strategicznych za uprzednią zgodą ministra właściwego do spraw gospodarki surowcami energetycznymi, chyba, że skorzystanie z zapasów będzie konieczne dla zapewnienia integralności systemu gazowego. Wówczas zgoda ministra nie jest wymagana, ale zapasy mogą być wykorzystane przez operatora w ilości do 5% poziomu zgromadzonych zapasów i muszą zostać uzupełnione w ciągu 7 dni. 

3. Podsumowanie 

Reforma centralizuje odpowiedzialność za strategiczne zapasy gazu ziemnego, co może zwiększyć efektywność zarządzania i bezpieczeństwo energetyczne kraju. Wprowadzenie opłaty gazowej znacznie upraszcza dotychczasowy system, który nakłada na uczestników rynku gazu szereg obowiązków administracyjnych i operacyjnych. Pozostaje liczyć sprawne wdrożenie przepisów, aby umożliwić podmiotom zobowiązanym przygotowanie się do wniesienia pierwszej opłaty gazowej.  

5/5 - (1 vote)
Kancelaria Raczyński Skalski & Partners
Interesuje Cię ten temat?
Skontaktuj się z nami,
aby poznać naszą ofertę.

Powiązane

CZWARTEK Z ENERGIĄ – KONTROLA PREZESA URE W ŚWIETLE PRZEPISÓW USTAWY PRAWO ENERGETYCZNE
29 stycznia 2025

Działalność przedsiębiorstwa energetycznego wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu obowiązków: informacyjnych, sprawozdawczych, umownych i technicznych.…

kancelaria prawo energetyczne Adam Madejski radca prawny, Senior Associate
Chcesz otrzymywać aktualności na bieżąco?
Zapisz się do Newslettera

    Wybierz listę

    Chcę być informowany e-mailowo informacjach ze strony Raczyński Skalski & Partners Kancelaria Radców Prawnych Spółka Partnerska z siedzibą w Warszawie na podany przeze mnie adres e-mail. Czytaj dalej

    Ta witryna jest chroniona przez reCAPTCHA i obowiązuje Polityka prywatności i Warunki korzystania z usługi Google.