Wraz z profesjonalizacją rynku energetycznego zyskuje na popularności model małych operatorów systemu dystrybucyjnego, zwanych w skrócie OSDn. Sporo mówi się o korzyściach: większa kontrola nad zarządzaniem energią elektryczną, bardziej konkurencyjne warunki dostaw dla użytkowników powierzchni komercyjnych, duża elastyczność w stosowaniu źródeł odnawialnych.
Z regulacyjnego punktu widzenia zagadnienie wydaje się niezbyt skomplikowane – na ograniczonym terytorialnie obszarze, najczęściej w biurowcach, centrach handlowych czy parków przemysłowych, wyodrębnia się instalację elektryczną jako sieć dystrybucyjną, dzięki czemu za jej pośrednictwem zewnętrzni sprzedawcy mogą oferować dostawy energii elektrycznej w konkurencyjnych warunkach. Właściciel budynku zarabia na świadczeniu usług dystrybucji lub dzierżawie sieci wyspecjalizowanemu podmiotowi. Na tym jednak idealistyczna wizja się kończy, ponieważ uruchomienie działalności operatorskiej, a następnie jej wykonywanie, to skomplikowany proces, do którego należy się solidnie przygotować.
Plusy i minusy, czyli jak dobrze zaplanować działalność operatorską
Pełnienie funkcji OSDn może przynosić realne korzyści. Wymaga to jednak odpowiedniego, długotrwałego przygotowania.
Bezsprzecznie korzyściami dla właściciela sieci dystrybucyjnej jest możliwość czerpania dochodów ze świadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej albo z oddania sieci w dzierżawę profesjonalnemu podmiotowi. W zależności od możliwości warto odpowiednio wcześnie dokonać analizy czy warunki komercyjne w obiekcie (liczba najemców, dostarczany wolumen energii elektrycznej, stan techniczny sieci) pozwolą na interesujący zwrot z inwestycji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że proces uzyskania koncesji oraz niezbędnych decyzji, a także operacyjne rozpoczęcie działalności operatorskiej wymaga sporych nakładów początkowych.
Uruchomienie własnej sieci dystrybucyjnej w obiekcie to dobre rozwiązanie do najemców, użytkowników i innych podmiotów korzystających z udostępnionej powierzchni komercyjnej, ponieważ mogą w ten sposób uzyskać status odbiorcy końcowego. Dzięki niemu mogą:
- Zawrzeć umowę sprzedaży energii elektrycznej z wybranym sprzedawcą, działającym na terenie obiektu,
- Przyłączyć własną instalację OZE zainstalowaną na terenie obiektu, o ile wyrazi na to zgodę właściciel,
- Zyskać większą kontrolę nad zasadami rozliczeń.
Pełnienie funkcji OSDn to również szereg obowiązków. Co jednak najbardziej istotne, najczęściej największe problemy sprawia rozpoczęcie działalności operatorskiej, czyli uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych oraz operacyjne przygotowanie zaplecza. Z pewnością koncesji nie uzyska podmiot, którego sytuacja finansowa nie gwarantuje bezpiecznego dla systemu realizowania obowiązków. Konieczne jest przedstawienie kompleksowej dokumentacji dotyczącej danej sieci, począwszy od uzyskania warunków przyłączenia wydanych dla sieci dystrybucyjnej. Wnioskujący o udzielenie koncesji na dystrybucję energii elektrycznej powinien ponadto przedłożyć plan rozwoju sieci uwzględniający planowane przychody, nakłady oraz obrazujący skalę działalności. Równolegle do postępowania o udzielenie koncesji warto rozpocząć przygotowania do złożenia wniosku o wyznaczenie na operatora systemu dystrybucyjnego w trybie art. 9h prawa energetycznego. W tym zakresie konieczne jest przygotowanie taryfy (termin na złożenie wniosku o zatwierdzenie taryfy wynosi tylko 30 dni od uzyskania koncesji! – art. 47b ust. 1 prawa energetycznego), instrukcji ruchu i eksploatacji sieci oraz innych dokumentów związanych ze współpracą operatorską i bezpieczeństwem danych.
Największe wyzwania OSDn
Lista wymogów, które powinien spełnić podmiot planujący rozpoczęcie działalności operatorskiej jest długa. Można jednak wyróżnić kilka zagadnień, które w praktyce mogą stwarzać największe problemy:
- Szczegółowa analiza biznesowa danego obiektu pod kątem opłacalności – niekiedy uruchamianie modelu OSDn nie będzie mieć sensu z uwagi na przykład na dużą rotację najemców i wynikającego z tego koszty operacyjne, niska atrakcyjność lokalizacji, niewielkie zapotrzebowanie na energię elektryczną, czy przestarzała infrastruktura, wymagające w perspektywie czasu istotnych nakładów.
- Wsparcie prawne i doradcze – działalność operatorska wymaga stworzenia pakietu dokumentów, które muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami i praktykami rynkowymi. Samo opracowanie taryfy czy instrukcji ruchu i eksploatacji sieci jest w zasadzie niemożliwe bez specjalistycznego wsparcia. Z kolei postępowania o udzielenie koncesji DEE czy o wydanie decyzji o wyznaczeniu operatorem są silnie osadzone w praktyce Urzędu Regulacji Energetyki. Z tego powodu w przypadku wezwania do uzupełnienia braków formalnych czas na złożenie niezbędnych dokumentów może być zbyt krótki, a w konsekwencji wniosek zostanie pozostawiony bez rozpoznania.
- Zaplecze operacyjne i techniczne – pełnienie funkcji OSDn to konieczność współpracy z operatorem nadrzędnym, wydawanie warunków przyłączenia do sieci, dbałość o prawidłowe opomiarowanie sieci i przetwarzanie danych rozliczeniowych, zapewnienie bezpiecznej pracy sieci oraz wykonywanie niezbędnych czynności eksploatacyjnych, serwisowych i modernizacyjnych. Wraz z postępującym rozwojem technologicznym OSDn musi być przygotowany na wdrożenie takich rozwiązań jak liczniki zdalnego odczytu, uczestnictwo w CSIRE, koordynacja działań w ramach rynku bilansującego, monitorowanie pracy urządzeń wytwórczych czy reagowanie na nagłe zdarzenia stwarzające zagrożenie dla pracy systemu.
W ramach kancelarii Raczyński & Skalski oferujemy wsparcie prawne dla podmiotów, które rozważają lub już prowadzą działalność operatorską. Pomagamy w negocjowaniu umów dzierżawy sieci dystrybucyjnej, procesie uzyskania koncesji oraz w dalszych etapach funkcjonowania jako OSDn.
