1. SO GL w skrócie
SO GL to popularny skrót określający rozporządzenie Komisji (UE) 2017/1485 z 2 sierpnia 2017 r. ustanawiające wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej. Przepisy SO GL stosuje się bezpośrednio, czyli nie było konieczne wprowadzanie żadnych aktów prawnych do krajowego porządku prawnego, aby SO GL obowiązywało podmioty prowadzące w Polce działalność związaną z wytwarzaniem energii elektrycznej.
Co istotne, postanowienia SO GL dotyczą nie tylko wytwórców w instalacjach OZE, ale wszystkie podmioty wytwarzające energię elektryczną, także w źródłach konwencjonalnych.
Jednym z najważniejszych pojęć w SO GL jest „SGU” oznaczające significant grid user, a więc podmiot, którego działalność ma lub może mieć wpływ na działanie sieci elektroenergetycznej. W praktyce przez SGU rozumie się wytwórców eksploatujących moduły wytwarzania energii („MWE”) sklasyfikowane do kategorii B, C lub D. Moduły kategorii A (o mocy do 200 kW) nie podlegają pod regulacje SO GL.
Terminologia stosowana w SO GL jest zapożyczona z niektórych innych aktów prawnych, istotnych dla funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Jednym z takich aktów jest rozporządzenie Komisji (UE) 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r. ustanawiające kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (“NC RfG”). To właśnie w NC RfG zawarta jest definicja modułu wytwarzania energii, przez który rozumie się:
- Moduł synchroniczny, czyli na przykład elektrownie konwencjonalne, elektrownie wodne,
- Moduł parku energii, czyli elektrownie niesynchroniczne, takie jak elektrownie fotowoltaiczne.
2.Kategorie modułów wytwarzania energii
Z krajowego punktu widzenia ważnym dokumentem jest tzw. TCM, czyli dokument „Zakres wymiany danych dla potrzeb planowania i prowadzenia ruchu KSE (metoda z art. 40 ust. 5 SO GL dot. zakresu wymienianych danych)”, opracowany przez PSE S.A. W TCM zawarte jest uszczegółowienie sposobu klasyfikacji MWE do danej kategorii A, B, C lub D Zgodnie z TCM:
- moduł A to MWE o mocy od 0,8 do 200 kW,
- moduł B to MWE o mocy od 200 kW do 10 MW,
- moduł C to MWE o mocy od 10 do 75 MW,
- moduł D to MWE o mocy 75 MW albo wyższej.
MWE składają się na zakład wytwarzania energii, przez który rozumie się zakład, który przekształca energię pierwotną w energię elektryczną i który składa się z jednego modułu wytwarzania energii lub z większej liczby modułów wytwarzania energii przyłączonych do sieci w co najmniej jednym punkcie przyłączenia. Podmiot będący właścicielem zakładu wytwarzania energii jest adresatem obowiązków określonych w SO GL.
3. Zakres i forma obowiązków raportowych
Zgodnie z TCM właściciele zakładów wytwarzania energii mają obowiązek raportować określony zestaw danych w zależności od kategorii MWE wchodzących w skład ich zakładu. W każdym jednak przypadku dane dzielą się na trzy grupy
- dane strukturalne,
- dane planistyczne,
- dane czasu rzeczywistego.
W praktyce raportowanie danych odbywa się:
- dla danych strukturalnych – za pośrednictwem portalu internetowego udostępnionego przez OSD albo bezpośrednio do OSP zgodnie z umowa o przyłączenie do sieci. Trwają prace nad Portalem Wymiany Danych Strukturalnych.
- dla danych planistycznych – za pośrednictwem portalu internetowego udostępnionego przez OSD lub przez Portal Wymiany Danych Planistycznych opracowany przez PSE S.A.
- Dla danych czasu rzeczywistego – za pośrednictwem oprogramowania do zarządzania pracą instalacji, np. SCADA, zgodnie z zaleceniami operatora.
4. SO GL a autokonsumpcja
W kontekście przepisów SO GL pada fundamentalne pytanie czy obowiązkiem raportowania danych objęci są również wytwórcy, których instalacje pracują wyłącznie w trybie autokonsumpcji, bez możliwości wprowadzania energii do sieci? Odpowiedź brzmi – tak! Dane wprowadzane przez wytwórcę stosującego pełną autokonsumpcję również mają istotne znaczenie dla operatorów systemów elektroenergetycznych, ponieważ zawierają informację o:
- Istnieniu w danym obiekcie, przyłączonym do sieci, jednostki wytwórczej,
- Możliwych zmianach w zapotrzebowaniu tego obiektu na energię elektryczną, w perspektywie krótki i długookresowej,
- Możliwości wprowadzania energii elektrycznej do sieci przez wytwórcę, w przypadku dokonania zmian technologicznych, zmian warunków przyłączenia lub w przypadku awarii urządzeń blokujących wypływ energii elektrycznej do sieci.
Z punktu widzenia operatora zarządzającego tysiącami obiektów odbiorczych i instalacji wytwórczych każda informacja może mieć znaczenie. Zgodnie z punktem 3.3. TCM właściciele MWE wszystkich kategorii, w ramach przekazywania danych strukturalnych, dokonują wyboru przy opcji “autogeneracja” rozumianej jako „zdolność SGU do pełnego lub częściowego pokrycia własnego zapotrzebowania na energię elektryczną, z wykorzystaniem własnej sieci elektroenergetycznej z wykluczeniem potrzeb własnych MWE”. W każdym zatem przypadku, gdy wytwórca podlegający pod obowiązki wynikające z SO GL przekazuje dane strukturalne, ma obowiązek określić, czy prowadzi autogenerację.
