Jednym z celów Unii Europejskiej w kwestii klimatu jest osiągnięcie tzw. neutralności klimatycznej do 2050 r. Przewiduje się, że istotną rolę w realizacji tego celu odegra wykorzystanie wodoru przez państwa członkowskie na dużo szerszą skalę niż obecnie. W krajowym ustawodawstwie nie stworzono dotychczas kompleksowych ram prawnych dla gospodarki wodorowej, dlatego w dniu 27 maja 2024 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Dzięki tym zmianom szerzej zostanie uregulowana kwestia rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy (projekt UD36) wykorzystanie odnawialnych źródeł energii do wytwarzania wodoru odnawialnego, stworzenie nowych miejsc pracy oraz zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza to tylko niektóre z argumentów przemawiających za koniecznością nowelizacji. Te korzyści mają szansę zaistnieć, jeżeli wodór zostanie odpowiednio uregulowany w prawie energetycznym, ponieważ zgodnie z Fazą II planu wdrażania europejskiej gospodarki wodorowej na lata 2025-2030, Polska dąży do uczynienia z wodoru części zintegrowanego systemu energetycznego.
Przede wszystkim, zaproponowane zmiany obejmują wprowadzenie definicji:
-
-
- wodoru niskoemisyjnego jako wodoru pochodzącego ze źródeł nieodnawialnych;
- wodoru odnawialnego będącego wodorem wytworzonym z odnawialnych źródeł energii;
- wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego, również pochodzącego z odnawialnych źródeł energii, ale spełniającego przy tym dodatkowe kryteria.
-
Ponadto, zgodnie z art. 3 pkt 3 paliwa to „paliwa stałe, ciekłe i gazowe będące nośnikami energii chemicznej”, w tym miejscu nowelizacja dodaje „oraz wodór”, tym samym włączając wodór do kategorii paliw.
Dodatkowo, zostaną wprowadzone nowe definicje m.in.:
-
-
- operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego, jako podmiotu zarządzającego przynajmniej jednym systemem gazowym oraz jednym systemem wodorowym;
- użytkownika systemu wodorowego jako podmiotu dostarczającego lub pobierającego wodór;
- sieci przesyłowej wodorowej, przeznaczonej do przesyłu wodoru;
- sieci dystrybucyjnej wodorowej, która służyć będzie do transportu i dostarczania wodoru,
- operatora systemu przesyłowego wodorowego jako przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem wodoru i odpowiedzialnego za ruch sieciowy wodorowy.
-
Co więcej zostanie zmieniony z art. 3 pkt 28 ustawy prawo energetyczne, gdzie do definicji operatora systemu połączonego zostanie dodana kwestia systemu wodorowego. Cała siatka pojęć zostanie wprowadzona do ustawy Prawo energetyczne, aby zapewnić rozwój i funkcjonowanie rynku wodoru w Polsce.
Regulacje dotyczące uczestników rynku wodoru również zostaną wprowadzone, a Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) otrzyma dodatkowe obowiązki, takie jak certyfikowanie i wyznaczanie operatorów systemów wodorowych. Wprowadzenie zasady funkcjonowania operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego umożliwi połączenie gazu ziemnego i wodoru w ramach jednego podmiotu. Ustawodawca wskazuje, że wykorzystanie obecnej infrastruktury gazowej oraz operatora systemu połączonego gazowego pozwoli na realne i szybsze wprowadzenie wodoru na terytorium RP.
Ponadto, zostanie wprowadzony obowiązek uzyskania koncesji na magazynowanie wodoru (z wyjątkiem lokalnego magazynowania w małych instalacjach magazynowych wodoru). Należy podkreślić, że ustawodawca zrezygnował z wprowadzenia koncesji na obrót i dystrybucję wodoru. Jednakże, obowiązek uzyskania koncesji na obrót wodorem wystąpi, jeżeli roczna wartość obrotu wodorem przekroczy równowartość 1.000.000 euro. Tym samym zostanie wprowadzony również operator systemu magazynowania wodoru.
Wprowadzenie nowych regulacji obejmuje także obowiązki takie jak składanie sprawozdań z działalności wodorowej, uzyskanie koncesji oraz prowadzenie ewidencji księgowej. Rozszerzono również katalog kar za nieprzestrzeganie obowiązków związanych z działalnością wodorową czy za brak wymaganej koncesji.
Warto również wspomnieć, że zmiany w innych ustawach będą dotyczyły m.in. ustawy prawo budowlane), gdzie zostaną wprowadzone istotne regulacje dotyczące robót budowlanych i zgłaszania budowy, np. w art. 29 do budowy i robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę dodaje się sieci wodorowe i urządzenia do oczyszczania wodoru.
