Nowelizacja przepisów prawa energetycznego o linii bezpośredniej była szeroko dyskutowana w ubiegłym roku. Do tej pory jednak w wykazie prowadzonym przez Prezesa URE widnieje tylko jedna pozycja, a długość połączenia wynosi 35 metrów. Linia bezpośrednia miała być istotnym narzędziem dla przedsiębiorców, które pozwoliłoby na obniżenie kosztów zapotrzebowania na energię elektryczną, jednak w praktyce największe przeszkody tkwią nie przede wszystkim w technicznych i operacyjnych aspektach związanych z realizacją tego typu inwestycji. Można jednak stwierdzić, że pod kątem formalnym realizacja linii bezpośredniej nie powinna przysparzać kłopotów – uproszczenie procedury i zmiana z obowiązku uzyskania decyzji na dokonanie zgłoszenia to ważne zmiany. Więcej na temat uproszczonej procedury uzyskania wpisu do wykazu linii bezpośrednich przedstawiam poniżej.
1. Uproszczona procedura budowy linii bezpośredniej
Przed nowelizacją przepisów prawa energetycznego, która miała miejsce we wrześniu 2023 r., budowa linii bezpośredniej była możliwa tylko w teorii. Taka inwestycja wymagała zgody Prezesa URE, a w praktyce okazało się, że uzyskanie takiej decyzji nie jest możliwe. Wyzwania, jakie przed sektorem energetycznym stawia transformacja energetyczna sprawiły, że zdecydowano się na poluzowanie formalności związanych budową linii bezpośredniej. Oto kwestie, które należy uwzględnić przy planowaniu uruchomienia albo przejęcia linii bezpośredniej.
Inwestor w pierwszej kolejności powinien ustalić, czy odbiorca będzie korzystać wyłącznie z linii bezpośredniej, czy konieczne będzie wsparcie się energią z sieci elektroenergetycznej. Różnica jest istotna, ponieważ w przypadku korzystania przez odbiorcę końcowego z dwóch źródeł zasilania (linia bezpośrednia i sieć), wymagane jest ich odseparowanie, uniemożliwiające przepływ energii z linii bezpośredniej do sieci (art. 7aa ust. 2 prawa energetycznego).
Kolejnym krokiem powinno być staranne zaplanowanie trasy linii bezpośredniej oraz pozyskanie stosownych tytułów do korzystania z nieruchomości – prawa własności, użytkowania wieczystego albo służebności przesyłu. Ma to istotne znaczenie, ponieważ na podmiocie prowadzącym linię bezpośrednią spoczywa obowiązek utrzymania jej w należytym stanie technicznym, co jest możliwe tylko przez zagwarantowanie trwałego dostępu do urządzeń (art. 7aa ust. 1 pkt 1 i 2 prawa energetycznego).
Następnym etapem jest ustalenie i wdrożenie założeń technicznych, które będą podlegały weryfikacji na etapie starania się o wpis do wykazu linii bezpośrednich. Poza przedstawieniem danych technicznych dotyczących parametrów linii bezpośredniej, niezbędne jest również przedłożenie ekspertyzy sporządzonej przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami, a której przedmiotem jest oszacowanie wpływu działania linii bezpośredniej i połączonych z nią instalacji, sieci i urządzeń na system elektroenergetyczny (art. 7aa ust. 10 pkt 3 prawa energetycznego).
Dopiero po ustaleniu powyższych kwestii można złożyć kompletne zgłoszenie do Prezesa URE o dokonanie wpisu w wykazie linii bezpośrednich. Zgłoszenie składane jest według wzoru udostępnionego na stronie URE. Konieczne jest podanie następujących informacji:
- dane rejestrowe wnioskodawcy i odbiorcy,
- oznaczenie jednostki wytwórczej podłączonej do linii bezpośredniej,
- parametry i lokalizacja linii bezpośredniej, a także jej dane techniczne.
Wraz ze zgłoszeniem należy przedłożyć ekspertyzę wpływu tej linii bezpośredniej lub urządzeń, instalacji lub sieci do niej przyłączonych na system elektroenergetyczny sporządzoną przez uprawniony podmiot:
- osobę posiadającą kwalifikacje potwierdzone właściwym świadectwem oraz minimum 10-letnie doświadczenie w zakresie funkcjonowania systemów elektroenergetycznych, niezależną względem podmiotu składającego zgłoszenie, lub
- osobę posiadającą stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych specjalizującą się w funkcjonowaniu sieci elektroenergetycznej, lub
- instytut badawczy prowadzący badania naukowe lub prace rozwojowe w zakresie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, lub
- uczelnię prowadzącą kształcenie i działalność naukową w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych, właściwych dla wykonywania analiz funkcjonowania systemów elektroenergetycznych, lub
- rzeczoznawcę w zakresie instalacji i urządzeń elektrycznych oraz sieci elektroenergetycznej.
Należy pamiętać, że zakres, treść i założenia ekspertyzy powinny być uzgodnione z operatorem sieci elektroenergetycznej, do którego będzie przyłączony wydzielony odbiorca lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, do których energia elektryczna będzie dostarczana za pomocą linii bezpośredniej (art. 7aa ust. 10 pkt 3 lit. b prawa energetycznego).
Dodatkowym załącznikiem jest schemat elektryczny linii bezpośredniej, wraz z przyłączeniem do sieci, instalacji lub urządzeń wydzielonego odbiorcy i wydzielonej jednostki wytwórczej, z zaznaczeniem w szczególności układów pomiarowo-rozliczeniowych oraz miejsc rozgraniczenia własności (art. 7aa ust. 10 pkt 4 prawa energetycznego).
2. Istotne zagadnienia proceduralne
Z perspektywy wnioskodawcy istotny jest czas na rozpoznanie zgłoszenia przez Prezesa URE – wynosi on 45 dni od wpływu zgłoszenia (art. 7aa ust. 13 pkt 1 prawa energetycznego), jednak termin jest obowiązuje tylko wówczas, jeśli nie zostaną stwierdzone braki formalne albo nie będzie konieczne sporządzenie dodatkowej ekspertyzy technicznej. Warunkiem pozytywnej weryfikacji zgłoszenia jest brak negatywnego wpływu linii bezpośredniej na system elektroenergetyczny (art. 7aa ust. 14 prawa energetycznego). Wpis jest dokonywany w następnym dniu roboczym, następującym po upływie 45-dniowego terminu (art. 7aa ust. 17 prawa energetycznego).
Jeśli w procesie weryfikacji Prezes URE stwierdzi braki formalne, wówczas wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia tych braków w terminie nie krótszym niż 30 dni (art. 7aa ust. 15 pkt 1 prawa energetycznego). Z kolei jeśli Prezes URE nabierze uzasadnionych wątpliwości co do braku negatywnego wpływu linii bezpośredniej, możliwe są następujące rozwiązania:
- wystąpienie do wnioskodawcy o złożenie wyjaśnień, w terminie nie krótszym niż 30 dni od dnia doręczenia wezwania,
- wystąpienie do innego podmiotu uprawnionego o sporządzenie drugiej ekspertyzy,
- wystąpienie do właściwego operatora systemu o sporządzenie ekspertyzy, nie później niż w terminie 45 dni.
Koszty dodatkowych ekspertyz ponosi wnioskodawca (art. 7aa ust. 21 prawa energetycznego).
W każdym z powyższych przypadków termin 45 dni na dokonanie wpisu biegnie od momentu uzupełnienia braków formalnych, złożenia wyjaśnień przez wnioskodawcę lub otrzymania dodatkowej ekspertyzy (art. 7aa ust. 18 prawa energetycznego).
Dokonanie wpisu powoduje po stronie Prezesa URE obowiązek niezwłocznego wydania zaświadczenia o dokonaniu wpisu i przekazania do wnioskodawcy (art. 7aa ust. 13 lit. b prawa energetycznego).
Jeśli Prezes URE stwierdzi istnienie negatywnego wpływu linii bezpośredniej na system elektroenergetyczny, wnioskodawca nie uzupełni braków formalnych zgodnie z wezwaniem, ekspertyza została sporządzona w sposób niedbały lub przez osobę nieuprawnioną, wówczas Prezes URE odmawia dokonania wpisu (art. 7aa ust. 20 prawa energetycznego).
