Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy zakładający deregulację niektórych zagadnień prawa energetycznego (UDER29[1]), który 28 maja 2025 r. został skierowany do Sejmu.
Jedną z najważniejszych zmian jest istotne podwyższenie progu mocy zainstalowanej odnawialnego źródła energii, od przekroczenia którego wymagane będzie uzyskanie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej (WEE). W tym wpisie omawiamy nie tylko treść, ale także praktyczne skutki nowelizacji dla wytwórców.
- Podwyższenie progu mocy zainstalowanej dla koncesji WEE
Obowiązujące przepisy wymagają, aby każdy podmiot zamierzający eksploatować instalację OZE o mocy zainstalowanej 1 MW lub większą uzyskał koncesję WEE. W praktyce regulacja ta dotyczy w szczególności instalacji fotowoltaicznych, które z racji swojej powszechnej dostępności są chętnie wybierane przez inwestorów jako źródło dostaw energii elektrycznej głównie na potrzeby własne lub w celach inwestycyjnych. Postępowanie o udzielenie koncesji jest jednak dość sformalizowane i czasochłonne, a liczba obowiązków koncesyjnych stanowi dla wytwórców dodatkowe obciążenie administracyjne i operacyjne. Z tego powodu wielu przedsiębiorców rezygnuje z budowy źródeł o większej mocy, które pomogłyby obniżyć koszty zapotrzebowania na energię elektryczną. UDER29 przewiduje podniesienie progu mocy zainstalowanej, od której uzyskanie koncesji WEE będzie konieczne – z 1 MW do 5 MW. Jest to istotna zmiana, która pozwoli na znaczne ograniczenie obowiązków regulacyjnych dla wielu wytwórców, a także otworzy drogę do zwiększenia inwestycji w duże instalacje OZE, które będą przede wszystkim zaspokajać potrzeby własne posiadacza, ale będą mogły także odprowadzać niewykorzystane nadwyżki do sieci. W obecnym stanie prawnym wielu przedsiębiorców rezygnowało z budowy większych źródeł wytwórczych (powyżej 1 MW) z uwagi na konieczność uzyskania koncesji WEE i wykonywania szeregu obowiązków związanych z jej posiadaniem. Ponadto, podniesienie progu realnie odciąży Urząd Regulacji Energetyki pod kątem liczby prowadzonych postępowań o udzielenie koncesji, co z kolei powinno przełożyć się na szybsze udzielanie koncesji WEE dla tych wytwórców, którzy po nowelizacji nadal będą podlegali pod ten obowiązek. Przepisy nowelizujące koncesję WEE mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 r.
- Nie koncesja a wpis do rejestru wytwórców energii w instalacjach OZE
Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii wytwarzanie energii elektrycznej w małych instalacjach (o mocy zainstalowanej od 50 kW do 1 MW) jest działalnością regulowaną, wymagającą nie uzyskania koncesji WEE, lecz wpisu do specjalnego rejestru, popularnie nazywanego MIOZE (rejestr wytwórców energii w małych instalacjach OZE). Począwszy od 1 stycznia 2026 r. obowiązek dokonania wpisu do rejestru nie będzie już ograniczony wyłącznie do małych instalacji – nowelizacja rozszerza bowiem krąg wytwórców zobowiązanych do dokonania wpisu o wytwórców eksploatujących instalacje OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej wynoszącej od 1 MW do 5 MW.
Warto zaznaczyć, że zmodyfikowana zostanie również sama nazwa rejestru, bowiem nie będzie to już rejestr MIOZE, a rejestr wytwórców energii w instalacji odnawialnego źródła energii.
- Procedura wpisu do nowego rejestru – aspekty praktyczne
Zgodnie z nowelizacją wytwórcy wpisani do rejestru MIOZE zostaną automatycznie uznani za wpisanych do nowo utworzonego rejestru wytwórców energii w instalacji odnawialnego źródła energii. Oznacza to, że nie musza podejmować żadnych dodatkowych działań.
Z kolei wytwórcy posiadający koncesję WEE dla instalacji od 1 MW do 5 MW zostaną z urzędu wpisani do nowego rejestru, a udzielona im koncesja wygaśnie z chwilą dokonania wpisu. Każdy wytwórca podlegający przeniesieniu do nowego rejestru otrzyma zaświadczenie od Prezesa URE o wykonaniu takiej czynności – w terminie 120 dni od wejścia w życie zmian. Toczące się i niezakończone przed 1 stycznia 2026 r. postępowania o udzielenie koncesji WEE lub promesy takiej koncesji zostaną umorzone.
Ze zmianami wiążą się bardzo ważne kwestie praktyczne, które wytwórcy powinni wziąć pod uwagę:
- Prezes URE będzie miał prawo do wezwania wytwórcy podlegającego przeniesieniu do nowego rejestru do uzupełnienia danych objętych wpisem do rejestru, w wyznaczonym terminie. Niewykonanie tego obowiązku będzie skutkowało wykreśleniem z rejestru, a zatem uniemożliwi to prowadzenie działalności polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej i jej sprzedaży do odbiorcy.
- W związku z powyższym warto, aby wytwórca z odpowiednim wyprzedzeniem dostarczył do URE, a przynajmniej skompletował niezbędne informacje i dokumenty, które są wymagane do wpisu do rejestru zgodnie z ustawą OZE. Dotyczy to przede wszystkim potwierdzenia daty pierwszego wytworzenia energii elektrycznej oraz posiadania dokumentacji poświadczającej ilość wytworzonej i sprzedanej energii elektrycznej.
- Przedsiębiorcy, którzy obecnie eksploatują instalacje OZE o mocy zainstalowanej od 1 do 5 MW w formule pełnej autokonsumpcji, notujący okresowe nadwyżki energii elektrycznej podlegające stracie, powinni rozważyć zmianę warunków przyłączenia i uzyskanie możliwości wprowadzania tych nadwyżek do sieci w celu sprzedaży i uzyskania w ten sposób dodatkowego źródła dochodów.
- Inwestorzy planujący uruchomienie instalacji OZE o mocy od 1 do 5 MW jeszcze w 2025 r. powinni dokonać analizy, czy opóźnienie uruchomienia takiej instalacji na początek roku 2026 będzie bardziej opłacalne z uwagi na uniknięcie przeprowadzenia postępowania o udzielenie koncesji WEE. Przyjmując, że w optymistycznym wariancie uzyskanie koncesji trwa kilka miesięcy, może nie być istotnej różnicy w zakresie daty rozpoczęcia sprzedaży energii elektrycznej między datą uzyskania koncesji WEE a datą uzyskania wpisu do nowego rejestru. Oszczędnością będą w tym przypadku koszty poniesione w związku z postępowaniem o udzielenie koncesji.
[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12397604/katalog/13126886#13126886
